در بازار. سهام ایران 9 شرکت در حوزه “بنادر و کشتیرانی” حضور دارند. ارزش بازار این شرکت ها 6/7 هزار میلیارد تومان است که 0/11 درصد از کل ارزش بازار سهام را به خود اختصاص داده اند
به گزارش مارین نیوز، در ایران جابه جایی حجم انبوه کالاها از بنادر و اسکله های بازرگانی، به عنوان دروازه های اصلی حمل و نقل دریایی ایران، بیش از ۹۰ درصد از تناژ صادرات و واردات کشور را به خود اختصاص داده است. قرار گرفتن بنادر ایران در یکی از مهمترین و راهبردی ترین مناطق تجاری و اقتصادی جهان، واقع شدن بنادر جنوب و شمال کشور در مسیر کریدور شمال- جنوب و محور شرق-غرب در منطقه خاورمیانه و همینطور قرار گرفتن در مسیر تجاری آسیا-اروپا، قابلیت پذیرش کشتی های بزرگ پیکر و اقیانوس پیما در بنادر کشور و همینطور همجواری با بزرگترین مخازن نفت و مهمترین مسیر تردد کشتی های نفتکش جهان از مزایایی است که اهمیت حمل و نقل دریایی در ایران را نسبت به دیگر شیوه های ترابری افزون کرده است. طبیعتا شرکت هایی که در حوزه حمل و نقل و دیگر خدمات دریایی و امور بندری فعالیت می کنند، بیش از هر رویدادی تحت تاثیر نوسانات تجارت بین المللی قرار دارند
تحولات اقتصاد و تجارت دریایی جهان
پس از شوک جدی که بر اثر همه گیری ویروس کرونا در فصل دوم سال ٢٠٢٠ به تجارت دریابرد جهانی وارد شد، میزان فشار در نیمه دوم ٢٠٢٠ اندکی کاهش یافت. با این حال روند بهبود بر اساس مناطق مختلف متغیر بوده است. با این حال بطور کلی به نظر می رسد روند بهبود در برخی بخش ها بهتر خواهد بود و سال ٢٠٢١ تجارت دریابرد شاهد بهبود قابل توجه نسبت به سال ٢٠٢٠ است. برای حجم تجارت دریابرد جهانی در سال ٢٠٢١، افزایش ٤/٢ درصدی نسبت به سال ٢٠٢٠ پیش بینی شده است تا به سطحی بالاتر از سال ٢٠١٩ برسد. خبرها از شیوع نوع جدید ویروس کرونا موجب تداوم برخی عدم قطعیت ها شده است، از همین رو تاثیرات ناشی از موج های جدید شیوع کرونا می تواند به طور مستقیم بر روند بازیابی تاثیرگذار باشد، اما در حال حاضر روندهای کلی اقتصادی و همچنین بسته های محرک اقتصادی و واکسیناسیون گسترده، نشان دهنده رشد روز افزون تجارت جهانی است. با بهبود وضعیت تجارت، رونق اقتصادی و همچنین افزایش قیمت کالاها، بازار حمل فله در شرایط مطلوبی قرار گرفته است. آمارها نشان می دهد، میزان تجارت و تقاضا در بازار فله در پنج سال گذشته به استثنای سال ٢٠٢٠ دارای افزایش بوده است. پیش بینی می شود پس از افول پیش آمده در سال ٢٠٢٠ و بهبود وضعیت اقتصاد در جهان، موارد مذکور طی سال های آتی به روند افزایشی خود بازگردد. همچنین نرخ اجاره کشتی های حمل فله در پنج سال گذشته دارای نوسانات بسیار بوده است، با این حال پیش بینی می شود در سال های پیش رو با روند افزایشی مواجه شود. بر اساس پیش بینی های انجام شده، تجارت دریایی فله خشک در سال ٢٠٢١ با رشد ٤ درصدی نسبت به سال ٢٠٢٠ به 5376 میلیون تن خواهد رسید. این امر با ادامه روند روبه رشد برای سنگ آهن (٤ درصد در سال ٢٠٢١) و غلات (٤ درصد در سال ٢٠٢١) و همچنین برگشت دوباره در بخش فله خرد (با کاهش ٢ درصد در سال ٢٠٢٠ و پیش بینی افزایش ٤ درصد برای سال ٢٠٢١) محقق خواهد شد. برای تجارت زغال سنگ (با کاهش ٩ درصد در سال ٢٠٢٠ و پیش بینی افزایش ٥ درصد در ٢٠٢١ ) نیز پیش بینی می شود بهبود صورت گیرد.
از سوی دیگر بازار حمل کانتینری در اواخر سال ٢٠٢٠ با موج افزایشی شدیدی مواجه شد، به نحوی که نرخ کرایه حمل و اجاره شناورهای کانتینربر به بالاترین سطح خود از سال ٢٠٠٨ رسیدند. با وجود تاثیر منفی شدید پاندمی کرونا بر بازار حمل و نقل کانتینری در نیمه اول سال ٢٠٢٠، بازگشت تجارت دریابرد به روند مثبت باعث ایجاد کمبود شدید کانتینر در آسیا و افزایش ازدحام در بنادر آن منطقه در ابتدای سال ٢٠٢١ شد. نرخ‌های بسیار بالای کرایه و اجاره در بازار حمل کانتینری در سه ماه دوم سال 2021 نیز ادامه یافت. دورنمای کوتاه مدت این بازار نیز بسیار مثبت ارزیابی می شود و حتی برخی پیش بینی می کنند این ارقام بسیار بالا، تا مدت طولانی برقرار بمانند. تقاضای قوی حمل کانتینری در طول سال 2021 و تاکنون ادامه داشته است. رشد تجارت دریایی کانتینری در سه ماه اول سال 2021 نسبت به دوره مشابه سال پیش از آن رشد 11 درصدی داشته است.
شرکت های اصلی گروه
در بازار سهام ایران 9 شرکت در حوزه «بنادر و کشتیرانی» حضور دارند. ارزش بازار این شرکت ها 6/7 هزار میلیارد تومان است که 0/11 درصد از کل ارزش بازار سهام را به خود اختصاص داده اند. نسبت قیمت به درآمد این شرکت ها به طور میانگین کمتر از متوسط بازار و بر روی عدد 6/31 قرار دارد. این نسبت برای بورس ایران در حال حاضر 8/31 واحد محاسبه شده است. حاشیه سود ناخالص صنعت کشتیرانی و خدمات بندری در حد و اندازه بسیاری از گروه های سودده بازار قرار گرفته است، این نسبت حدود 50 درصد است که بسیار مطلوب ارزیابی می شود. از میان 9 شرکت فعال در این گروه دو نماد «حخزر» و «حفجر» جزو زیر مجموعه های گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران (حکشتی) قرار دارند. در سال 99 گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران از حمل کالاهای غیرنفتی (مشتمل بر کانتینر، فله خشک و کالای عمومی) در بنادر شمالی و جنوبی کشور، ١٦درصد از واردات و ٢٠درصد از صادرات را به خود اختصاص داده است و در مجموع (واردات و صادرات) دارای ١٨درصد از سهم حمل محموله های دریایی کشور است.
حسینا
شرکت توسعه خدمات دریایی و بندری سینا در سال 1366 با نام بنیاد بارانداز به صورت شرکت سهامی خاص تاسیس شد. از سال 1372 تا سال 1374 به دلیل زیان عملیاتی فعالیت شرکت راکد و مجددا از سال 1375 به بازار خود بازگشت. در سال 1391 نام شرکت به توسعه خدمات دریایی و بندری سینا تغییر و در اواخر سال 1392 در فرابورس ایران پذیرفته شده است. درحال حاضر، این شرکت جزو واحدهای تجاری فرعی شرکت سیاحتی و مراکز تفریحی پارسیان و واحد تجاری نهایی گروه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی ایران است.
فعالیت اصلی شرکت طبق ماده 2 اساسنامه انجام کلیه عملیات بندری شامل تخلیه و بارگیری، نمایندگی خطوط کشتیرانی، انبار داری و حفاظت از کالای وارداتی و صادراتی، خدمات گمرک و ارائه کلیه خدمات بندری، اداره ترمینال های کانتینری و احداث پایانه بندری اختصاصی و عمومی، مدیریت بنادر و ساخت و ساز اسکله های اختصاصی و عمومی و صادرات و واردات کالای مجاز مرتبط بر اساس مقررات جاری کشور است. صنعتی که شرکت سینا در آن فعالیت می کند صنعت حمل و نقل دریایی است که متشکل از حوزه های مختلفی است. صنعت بندری (industry port) یکی از این حوزه های مهم صنعت حمل و نقل دریایی است که خود متشکل از فعالیت های مختلفی است. مهمترین ویژگی بنادر مدرن امروزی، ارائه خدمات در شبکه لجستیک است و به تعبیری بندر یکی از حلقه های مهم و ضروری زنجیره لجستیک و تامین است. خدمات بندری یکی از حوزه های صنعت بندری است که مشتمل بر تسهیلات و خدمات ترمینال های عملیاتی برای جابه جایی، انبار داری و حمل و نقل انواع کالاها و مسافران است. ترمینال های عملیاتی کالا در بنادر مشتمل بر ترمینال های کانتینری، متفرقه یا کالایی عموم، فله خشک، فله مایع و نفتی، خودرو و RO-RO است که هرکدام دارای بازارهای جداگانه و خاص خود هستند. شرکت سینا در بنادر بوشهر، شهید رجایی، امام خمینی، نوشهر و چابهار خدمات ترمینال های کانتینری، متفرقه یا کالای عمومی، فله خشک، فله مایع و نفتی را ارائه می دهد. اپراتورهای ترمینال های عملیاتی در بنادر ممکن است در شرایط بازار رقابتی، انحصاری یا شبه انحصاری فعالیت کنند. در شرایط بازار رقابتی، ترمینال های عملیاتی هم درگیر رقابت های داخلی (در صورت تعدد اپراتورها) و هم درگیر رقابت های بیرونی (در صورت وجود بنادر رقیب) هستند. در حال حاضر و با توجه به تعدد اپراتورها، رقابت برای شرکت سینا، رقابت داخلی است. سود خالص شرکت خدمات دریایی و بندری سینا در سال مالی 1399 با رشد 100 درصدی نسبت به سال 1398 به حدود 314 میلیارد تومان معادل 627 تومان به ازای هر سهم رسید. درآمدهای عملیاتی شرکت طی این دوره با 55 درصد افزایش به بیش از 835 میلیارد تومان رسید و حاشیه سود ناخالص آن از 41 درصد به حدود 44 درصد افزایش یافت. این شرکت در دوره 6 ماهه منتهی به تاریخ 31 شهریور ماه 1400، به ازای هر سهم 2830 ریال سود محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل 4/ 4 درصد افزایش داشته است.
حتاید
شرکت تایدواتر خاورمیانه به همراه شرکت های تابعه خود طیف وسیعی از فعالیت ها شامل خدمات بندری، دریایی، لایروبی، سالویج، فنی و مهندسی، آموزشی، فناوری اطلاعات، ایجاد و مدیریت بنادر خشک و راه اندازی ترمینال های اختصاصی را ارائه می کند. این شرکت در تاریخ 24 اردیبهشت ماه سال 1347 با نام شرکت داریوش با سرمایه 10 میلیون ریال تاسیس شد و بعد از چند ماه با مشارکت شرکت تایدواتر آمریکا خدمات دریایی تایدواتر خاورمیانه را تشکیل دادند. در سال 1368 باتوجه به واگذاری 49 درصد سهام تایدواتر آمریکا به دولت جمهوری اسلامی به مبلغ 699 هزار دلار، هیات دولت اقدام به واگذاری سهام یاد شده به سازمان بنادر و دریانوردی کرد. این شرکت در نهایت در اوایل سال 1397 از مالکیت بخش عمده سهام به بخش خصوصی واگذار شد.
تایدواتر خاورمیانه در فصل بهار امسال 171 میلیارد تومان سود خالص ساخته (88 تومان به ازای هر سهم) که این عدد در بهار سال گذشته 70 میلیارد تومان بوده است (144 درصد رشد). حاشیه سود ناخالص شرکت از 92 درصد در بهار 99 به 97 درصد در بهار 1400 رسیده است. درآمد شرکت نسبت به بهار سال گذشته 38 درصد رشد داشته است. درآمدهای غیرعملیاتی متفرقه شرکت بهار سال گذشته تقریبا صفر بوده که بهار امسال به حدود 92 میلیارد تومان رسیده که بیشتر این رقم از طریق فروش دارایی های ثابت به دست آمده است.
حبندر
شرکت خدمات دریایی و کشتیرانی خط دریابندر در تاریخ 1379/09/20 تاسیس شد. این شرکت در تاریخ 1391/02/25 در بخش حمل و نقل، انبار داری و ارتباطات و طبقه زیر گروه حمل و نقل دریایی با نماد «حبندر» در بازار پایه فرابورس درج شده است. در حال حاضر شرکت خط دریا بندر جزو واحدهای تجاری فرعی شرکت تایدواتر خاورمیانه (سهامی عام) است. شاخه های اصلی فعالیت شرکت شامل عملیات حمل و نقل دریایی کالا، راهبری و تعمیر و نگهداری شناورها، خدمات دهی به سکوهای نفتی و انجام لایروبی بنادر شمالی کشور بوده است. شرکت در مناقصات دریایی حضور فعالی داشته و در مناقصات راهبری و تعمیر و نگهداری شناورهای جست و جو ونجات، علائم دریایی و خدمات ترافیک دریایی ادارات کل بنادر و دریانوردی استان های هرمزگان و گیلان، ارائه خدمات یدک کشی در آب های خلیج فارس و دریای عمان و همچنین لایروبی بنادر شمال شرکت کرده و پروژه های مربوطه در حال اجراست. شرکت خدمات دریایی و کشتیرانی خط دریا بندر در دوره 6 ماهه منتهی به تاریخ 31 شهریور ماه 1400 به ازای هر سهم 1238 ریال سود محقق کرده که نسبت به دوره مشابه سال قبل (58/ 995درصد) افزایش داشته است. همچنین سود خالص این شرکت طی این دوره 19/6 میلیارد تومان بوده که 991/2 درصد رشد داشته است. همانطور که در یکی از جداول گزارش مشخص است، در حال حاضر سهام 5 شرکت این صنعت در بازار معامله می شوند و مابقی نمادها به دلایل مختلف بسته هستند. در میان این 5 نماد کمترین نسبت قیمت به درآمد مربوط به شرکت تایدواتر و بیشترین این نسبت را «حخزر» دارد. در این جدول می توان شاخص های اصلی بنیادین دیگر این شرکت ها را با هم مقایسه کرد.
ریسک های صنعت
ریسک نوسانات نرخ ارز: با توجه به اینکه اغلب شرکت های گروه دارای درآمد و هزینه های ارزی هستند و همچنین جهت تامین منابع مالی پروژه های خود از منابع مالی ارزی استفاده می کنند، در نتیجه نوسان نرخ ارز می تواند منجر به تغییرات در درآمد و بهای تمام شده خدمات شود که در نهایت نوسان سودآوری گروه را در پی خواهد داشت.
ریسک قیمت نهاده های تولید خدمات: به دلیل شرایط تورمی حاکم بر کشور، اجرای طرح هدفمندسازی یارانه ها و نوسانات قیمت سوخت در سطح جهانی، قیمت نهاده های تولید خدمات دائما در حال نوسان است. عدم ثبات قیمت نهاده ها اعم از انواع سوخت سبک و سنگین، دستمزد کارکنان دریایی و سایر اجزای بهای تمام شده خدمات و عدم امکان افزایش متناسب بهای خدمات شرکت منجر به کاهش سودآوری گروه می شود.
باید گفت که یکی از مهمترین ریسک های مترتب بر فعالیت این صنعت ریسک مربوط به سوخت مصرفی ناوگان است. هزینه سوخت یکی از عمده ترین رقمهای تشکیل دهنده بهای تمام شده خدمات است و در شرکت های کشتیرانی که از سوخت بین المللی استفاده می کنند، بیش از 13 درصد از هزینه ها را به خود اختصاص می دهد که در نتیجه نوسانات قیمت آن تاثیر بسزایی در سودآوری شرکت ها خواهد داشت.
ریسک مربوط به عوامل بین المللی یا تغییر مقررات دولتی: تحریم های کشورهای غربی و سایر کشورهای طرف معامله با شرکت و گسترش این تحریم ها به دیگر کشورها امکان ایجاد وقفه و کاهش میزان خدمات حمل و نقل و سایر خدمات برای گروه را ایجاد می کند و چه بسا تحریم های بین المللی امکان دسترسی به بخش وسیعی از بازار این شرکت ها را به طور کلی از بین ببرد. با توجه به اینکه فعالیت در حوزه حمل و نقل دریایی از اولین روز فعالیت به صورت بین المللی است و تعامل و پذیرش سایر کشورها از اجزای اصلی این فعالیت محسوب می شود، ریسک عوامل بین المللی بر روی این صنعت دارای ضریب بالایی است. مقررات دولتی نیز می تواند بر روی هزینه ها و نهایتا سودآوری شرکت ها تاثیر داشته باشد. از عمده ترین موارد می توان به مالیات ها و تعرفه های بندری اشاره کرد که می تواند هزینه های شرکت ها را دچار نوسان کرده و منجر به کاهش سودآوری صنعت شود.
